Laboratorium form

Weszłam na salę, rozglądam się. Za mną siedzą dwie kobiety po sześćdziesiątce, po prawej stronie Pan z brodą a la Święty Mikołaj, a obok niego szczupły mężczyzna na okularach, elegancko ubrany. Zanim wszystkich zmierzyłam wzrokiem, zdałam sobie sprawę, że jestem chyba jedyną dwudziestolatką na sali. Czy przyszli na Powidoki, aby zobaczyć ostatni film wielkiego autorytetu w dziedzinie kinematografii? A może chcieli sprawdzić czy Andrzej Wajda należycie oddał epokę stalinizmu? Na drugie pytanie z pewnością mogę odpowiedzieć: TAK, Wajda pokazał jak władza komunistyczna niszczyła nieprzystosowaną jednostkę.

 

fot. Anna Włoch

Podobnie jak reżyser swoją ostatnią produkcją przestrzega przed ingerencją władzy w sztukę, tak filmowy, główny bohater – malarz Władysław Strzemiński próbuje za wszelką cenę pozostać wierny swoim przekonaniom. Jest profesorem uniwersyteckim cieszącym się uznaniem wśród studentów i prekursorem awangardy malarskiej. Jednak pragnie wolności i niezależności w świecie artystów, co niezgodne jest z wolą partii komunistycznej. Za sprzeciwienie się władzom, malarz słono zapłacił. Artystów można zabić na dwa sposoby: albo mówić o nich za dużo albo nie mówić wcale – powiedział filmowy Julian Przyboś, w którego rolę wcielił się Krzysztof Pieczyński.

Oprócz kilku złotych myśli, scenariusz wcale nie odgrywa w Powidokach największego znaczenia, lecz postępowanie bohaterów, które stało się symbolem walki o samostanowienie. Muzyka Andrzeja Panufnika i Narodowej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia dodaje dramaturgii filmowi oraz wydobywa na światło dzienne wszystkie beznadziejności tamtego okresu. Tragiczność postaci Strzemińskiego świetnie oddał Bogusław Linda, który zagrał głównego bohatera. Choć większość widzów kojarzy Lindę choćby z kultowych Psów, to zagranie profesora w Powidokach świadczy o jego profesjonalizmie. Andrzej Wajda zostawił w tej produkcji także trochę miejsca dla młodych i debiutujących aktorów. 

 fot. Anna Włoch

Powidoki nie wydają się być arcydziełem, patrząc przez pryzmat całokształtu twórczości wielkiego artysty, jednak znając wcześniejsze zasługi reżysera można śmiało powiedzieć, że Andrzej Wajda stworzył taki film jaki chciał - klasyczny, podręcznikowy. Nie ma w nim ani słowa na temat kontrowersyjnego związku Strzemińskiego z rzeźbiarką Katarzyną Kobro. Ten film wydaje się być dopełnieniem wieloletniej pracy Wajdy. Każdy wybór jest dobry, bo jest wasz – skwitował filmowy Strzemiński do swoich uczniów. Jesteśmy kowalami własnego losu i tylko od nas zależy jakiego wyboru dokonamy.